Kütahyalılar Serisi: Org. Asım GÜNDÜZ

Uzun süredir hatta grup döneminden bu yana "Kütahyalılar" yazı dizisine devam edememiştik. Bu arayı Asım GÜNDÜZ'ün resmi biyografisiyle noktalayalım;

1880'de (H.1296) Kütahya'da doğdu. Babası Kütahya'nın köklü ailelerinden Büyükmüftüoğullarından Ömer Bey, annesi Hatice hanımdır. Ali Haydar - Hatice Hamide kızı Nahide (1884/1886-1947) hanımla evli ve Ferruh' (1908/1910) un babasıdır.

İlköğrenimini Kütahya'da, ortaöğrenimini Karahisar, Balıkesir ve Bursa'da tamamlayıp, Bursa Askerî Lisesinden 1898'de mezun oldu. Aynı yıl İstanbul Harbiye Okuluna girerek 1900 yılında sınıfının ikincisi olarak mezun oldu ve Kurmay Okuluna ayrıldı. 11 Ocak 1904'te kurmay yüzbaşı olarak Akademiyi bitirdi. Şubat 1905'te kurmay stajı için Erzincan'da bulunan IX, Orduya verildi. Sekizer ay piyade, süvari ve topçu kıtalarında staj görerek kolağalığı (kıdemli yüzbaşı) rütbesine yükseldi. Nisan 1907'de Karadeniz Boğazı Müstahkem Mevki İstihkâm İnşaat Komisyonuna verildi. Burada iki yıl kalarak bu bölgenin tahkiminde yararlı hizmetlerde bulundu. Nisan 1908'de Genel Kurmayda 1. Şubeye verildi. Haziran 1909'da öğrenimini tamamlamak üzere Almanya'ya gönderildi. Dönüşünde Aralık 191 l'de Harp Okulu Tabiye öğretmenliğine verildi. Balkan Savaşında Eylül 1912'de Başkomutanlık Karargâhı Harekât Şubesi Müdür Yardımcılığına verildi. Balkan Savaşından sonra Aralık 1913'te Alman Islah Heyetinde, Harp Akademisinde İstihkâm öğretmenliği yapan Vaber Paşanın yardımcılığına atandı. Ocak 1914'te Birinci Cihan Savaşında İstihkâm Kıtaları ve Müstahkem Mevkiler Müfettişliği Kurmay Başkanlığı Müfettiş Vekili oldu. Birinci Cihan Harbinde 14 Eylül 1915'te yarbaylığa terfi edip, 2. ve 3. Kolordu Kurmay Başkanlığına ve daha sonra 1915'te Sina Cephesi Kurmay Başkanlığına, cephenin iki orduya ayrılması üzerine 8. Ordu Kurmay Başkanlığına, 1917'de 48. Tümen Komutanlığına verildi. Tümeni ile birlikte Şeria, Salt muharebelerinden sonra 12 Mayıs 1918'de fevkalâdeden albaylığa terfi etti. 2 Ekim 1918'de Şam dolaylarında İngilizlere esir düştü ve 22 Temmuz 1919'da İstanbul'a döndü. Eylül 1919-Ağustos 1921 tarihleri arasında değişik komisyonlarda üyelik, başkanlık, Harp Akademisinde Tabiye öğretmenliği, bu arada Şehzade öğretmeni, Genelkurmay 2. Şube Müdürü olarak hizmet verdi. 3 Ağustos 192l'de Kurtuluş Savaşına katılmak üzere İnebolu'ya çıkıp Ankara'ya geldi. 18 Ağustos 192l'de Batı Cephesi Komutanlığı Kurmay Başkanlığına önce vekâleten, sonra asaleten, kolordu komutanı yetkisiyle atandı ve bağımsızlık savaşı sonuna kadar bu görevi yürüttü. Sakarya savaşlarında verdiği hizmet ve gayreti Büyük Millet Meclisince Altın Liyakat Madalyası ve daha sonra İstiklâl Madalyası ile ödüllendirildi.

Kurtuluş Savaşımızın Kahraman Kumandanları Birlikte (Asım Paşa sağda)

Başkomutanlık (Dumlupınar) Savaşından sonra 31 Ağustos 1922'de fevkalâdeden generalliğe (Mirlivalığa) yükseldi. 2 Eylül 1923'te Genelkurmay II nci Başkanı, 12 Ocak 1924'te 8. Kolordu Komutanı, 31 Ekim 1924'te 9. Kolordu Komutanı oldu. 9 Kasım 1927'de 5. Ordu Komutanlığına gönderildi. 5 Ocak 1929'da yeniden Genelkurmay II nci Başkanlığına döndü. Bu görevde iken Temmuz 1936'da Montrö Sözleşmesindeki Türk Delegasyonu üyesi, Hatay sorunu için Haziran 1938'de Fransızlarla yapılan görüşmelerde kurul başkanı olarak görev aldı. 1940'ta Fransız ve İngilizlerle yapılan Halep ve Hayfa görüşmelerine başkanlık yaptı. 30 Ağustos 1926'da Korgeneralliğe (Ferik), 30 Ağustos 1937'de orgeneralliğe yükseldi. 1 Aralık 1943'te Yüksek Askerî Şura üyeliğine getirildi. 14 Temmuz 1945'te yaş sınırı nedeniyle emekliye ayrıldı. 3 Ekim 1912-16 Eylül 1913 tarihlerinde Balkan Savaşına, 16 Ekim 1914-31 Ekim 1918 tarihlerinde Büyük Harbe, 3 Ağustos 1921-23 Ağustos 1923 tarihlerinde İstiklâl savaşlarına katıldığından zam aldı.

Aldığı nişan, madalya ve takdirnameler:

1. Birinci Rütbeden Mecidî,
2. Dördüncü Rütbeden Osmanî,
3. Üçüncü Rütbeden Mecidî, (Düzeltme: Tebdilen olsa gerek)
4. Harp Gümüş Muharebe Liyakat,
5. Gümüş Muharebe İmtiyaz,
6. Alman Üçüncü Rütbeden Muharebe Kırmızı Kartal,
7. İkinci Sınıf Demir Salip,
8. Avusturya-Macaristan Üçüncü Rütbeden Harp Alâmetli Liyakat Salibi,
9. Bavyera Üçüncü Rütbeden Kılıçlı Meziyet,
10. Afgan, Yugoslav ve Yunan nişanları, İstiklâl Madalyası ve takdirnamelerdir.

"Hayat Tarih" Dergisinden Asım GÜNDÜZ Hakkında Haber

Emekliye ayrıldıktan sonra siyasete girip VIII inci Dönem seçimlerine katıldı. 24 Temmuz 1946'da C.H.P. den Kütahya Milletvekilliğine seçildi1". VIII inci Dönem sonunda milletvekili bulunduğu sırada IX uncu Dönem seçimlerine katıldı. Yapılan seçimde 66 425 oyla C.H.P. listesinden ikinci kez Kütahya Milletvekili seçildi. Seçim tutanağını 18 Mayıs 1950'de aldı. 22 Mayıs 1950'de Meclise geldi. Tutanağı 5 Haziran 1950'de onaylandı.

Dilekçe, geçici Dilekçe ve Dışişleri ve Millî Savunma komisyonlarında çalıştı. İmar ve Kalkınma Bankası ile akdedilen krediler konusunda kurulan geçici komisyonda görev aldı. Genel Kurulda değişik 4 konuda söz aldı. Yasama etkinliği IX. Dönemle sona eren Orgeneral Asım GÜNDÜZ, 14 Ocak 1970'de İstanbul'da öldü. İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığında toprağa verildi. Onyedi meslekî yapıtı olup, ölümünden sonra, anıları, "Hatıralarım 1973" adıyla yayımlandı.

Kaynak: Kâzım Öztürk, (1998), Türk Parlamento Tarihi, TBMM IX. Dönem, 1950-1954, VII. Cilt, Ankara: TBMM, ss.765-767