Germiyanzadeler...

Meşhur Taş Vakfiye © 2017

1909 tarihli Kütahyalı meşhur "Hocazadeler" imzalı ve Dahiliye Nezaretine hitaben yazılmış bir belgede gerçekten ilginç ifadeler mevcut. Germiyanoğlu Yakub Çelebi ve İshak Fakih vakıflarının aşarını toplayan Germiyanzadelerin bu paraları usulsüz harcadıkları ve bunu yaparken "Germiyanoğlu" adının ardına saklandıkları, halbuki bunların sahte Germiyanzade oldukları, Yakub Çelebi'nin kız kardeşinden başka kimsesi olmadığı ve onun da Yıldırım Beyazıd'ın hanımı ve Sultan Çelebi Mehmed'in annesi olduğu, dolayısıyla bu soyun son bulduğu yazılıdır. Benzer ifadeler aynı konu hakkında başka birileri tarafından yazılmış bir telgrafda da tekrarlanmış "Germiyanzade sahte unvanı" vurgusu yapılarak, Germiyanzade Edhem Paşa bunların elebaşı olarak gösterilmiştir. Malumunuz bu Edhem Paşa'nın konağı bügün restore ediliyor. Konağın adına neden "Beylik Konağı" diye uydurma bir isim konulmaya çalışılıyor onu anlayabilmiş değilim ama!

Burada bahsedilen durum mali açıdan bir soruşturma konusu içinde geçiştirilmiş olsa da Germiyanoğlu soyu hakkında ciddi bir araştırma ihtiyacı olduğu aşikardır. Yakub Çelebi'nin beyliği Osmanlı'ya ilhak kararı sonrası Afyonkarahisar Mevlevileri hariç Germiyanzadelerden bahseden kaynak yok gibidir. Tâki özellikle yerel ayan ailelerinin önem ve güç kazandığı 18. yüzyıl sonları ve 19. yüzyıl başlarına kadar. Bu dönemde özellikle Ahmed İzzet Paşa ile başlayan Germiyanoğlu adı kullanımı, oğullarınca benimsenmemiştir. Sonrasında aslında Hacı Emirzadelerden olan Ali Paşa ve oğlu Abdurrahman Paşa her nedende kendi aileleri yerine Germiyan ailesi adını kullanmışlardır. Bu detay Abdurrahman Paşa'nın mezar taşında da görülür. Bu durum ayrıca arşivde görülen birkaç belge ile pekiştiğinde Hacı Emirzadelerin, Germiyanoğullarının bir alt kolu olduğu düşünülebilir. 19. yüzyıl boyunca fasılalarla defalarca "Germiyanzade" aile namı kullanan kişiler Kütahya'da mütesellimlik yapmış, yerel gücü elinde tutmuşlar ve bazıları halka da zulümden geri kalmamışlardır.

Araştırmalarım sonucu pekişen şahsi fikrim, Germiyanoğlu sülalesinin (hanedan sülalesi) son bulduğu, o dönem bu adı kullananların İshak Fakih soyundan gelenlerle, hanedan ailesine evlilik yoluyla bağ kuranlar olduğudur. Hanedan soyu devam etmişse bile bunun Kütahya'da olmadığı da bir diğer düşüncemdir. Cumhuriyet devriyle pek çok yurt geneli aile "Germiyanoğlu" soyadını almış, iş iyice içinden çıkılmaz hale gelmiştir.

İlimizde yapılmış olan Germiyanoğulları Beyliği Sempoyumu bekleneni verememiş, ciddi araştırmalar yerine basit ve oturum doldurmaya yönelik konularla geçiştirilen bildiriler de değerlendirme toplantısında da dikkat çekildiği üzere yayınlanmaya bile değer görülmemiştir. En kısa sürede bu sempozyum yenilenmeli ve bildiri seçimi ciddi süzgeçten geçirilerek yeni bilgilere ışık tutan bir yol izlenmelidir. Belki bu arada yerelde saha araştırmaları ve bu soyadını taşıyan ailelerle yapılacak görüşmelerden değerli bilgiler ve hatta belki de bir şecere tespiti yapılabilir. Sonuç olarak Kütahya'nın ne Germiyanoğlu devri ne de Anadolu Eyaleti devri henüz layıkıyla aydınlatılabilmiş değildir.